لوله فولادی چیست؟
17 اردیبهشت 1398 ساعت 12:34لوله استوانه ای است بلند و توخالی با دو سر باز و سطح مقطع دایره ای شکل (قطر،ضخامت و طول) با جنس های مختلف پلاستیکی، لوله فولادی ،بتنی، پی وی سی، استیل، آلومینیوم و … که جهت جابه جایی و انتقال سیالات به کار می رود.
متداول ترین لوله های مورد استفاده در لوله کشی صنعتی، لوله های فلزی می باشد این لوله ها به خاطر استحکام بالا و مقاومت در برابر گرما از بهترین موارد در فرایندهای صنعتی، پالایشگاهی و نیز نیروگاه ها می باشد.
انواع لوله های فلزی:
- لوله های چدنی
- لوله های آهنی
- لوله های فولادی
لوله های چدنی:
لوله های چدنی دارای سابقه تاریخی می باشد و به ۲ قرن پیش باز می گردد جنس این لوله ها از چدن ریخته گری می باشد و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و مقدار آلیاژ، شکل و طول لوله ،نوع اتصالات با هم متفاوت بوده و اغلب در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده می گردد.
لوله های چدنی که در سیستم لوله کشی فاضلاب به کار می رود:
الف) سرتوپی (یک سرتوپی – دو سرتوپی)
ب) دو سر تخت
به لوله های چدنی با سرتوپی و سرتخت به ترتیب لوله های بوشن دار و بدون بوشن نیز گویند.
مزایای لوله های چدنی:
- در برابر فشار وارده به جداره های خارجی دارای مقاومت و استحکام خوبی هستند.
- فرسودگی این لوله ها کمتر از لوله های فلزی است.
- می توان به راحتی از دستگاه تراکم هوا جهت باز کردن و رفع گرفتگی لوله استفاده نمود.
- قیمت لوله های چدنی نسبت به لوله های آهنی ارزانتر است.
معایب لوله های چدنی:
- نصب لوله های چدنی نسبت به لوله های آهنی کندتر انجام می گردد.
- لوله های چدنی به علت تاثیر مواد شیمیایی موجود در فاضلاب زنگ می زنند و جلوگیری از زنگ زدگی آنها میسر نمی باشد.
- داشتن وزن زیاد قطعات و اتصالات و در نتیجه زیاد پیوند از معایب دیگر لوله های چدنی می باشد.
مقایسه لوله چدنی توپی دار و سر تخت:
- قابلیت تحمل فشار لوله های سرتخت بیشتر است.
- لوله های سر تخت به دلیل نداشتن مادگی و لبه های قیطانی و وزن و ضخامت کمتر و نوع پیوند کاربرد بیشتری دارند.
- لوله های سرتخت به دلیل خاصیت الاستیکی نوع پیوند آن تغییر حرارت بیشتری را نسبت به لوله های دیگر تحمل می کند.
لوله فلزی نشکن (DIP) :
لوله فلزی نشکن لوله ای فشاری است که جهت لوله کشی آب آشامیدنی و فاضلاب استفاده می گردد و پوشش آن از چدن گرافیتی کروی و فلز نشکن می باشد که با پیشرفت صنعت لوله های چدنی قدیمی اعتبار خود را از دست دادند از ویژگی های لوله های فلزی استحکام بیشتر و مقاومت بالا در برابر شکستگی است اما احتمال شکستگی آن وجود دارد.
لوله های فولادی:
لوله های فولادی در دهه ۱۸۰۰ میلادی وارد صنعت شده و پیشرفت زیادی را داشته ، این لوله ها از فولاد کربن ساخته و دارای قطری بزرگی می باشند و کاربرد آن در لوله کشی آب و فاضلاب بوده و در زیر خاک قرار می گیرند.
روش های ساخت لوله فولادی:
قالب خمیری شکل (بدون درز):
در روش قالب خمیری شکل (بدون درز) فولاد داغ را وارد قالب نموده و به لوله شکل داده می شود با این روش لوله هایی با قطر ۵۰۰ mm نیز تولید می گردد که دارای قیمتی گران اما از نظر کیفیت، اطمینان بیشتری دارند.
جوش دادن:
در روش جوش دادن همان طور که از نامش پیداست ورق های فولادی را دور قالب پیچانده و درز لوله را لحیم کاری و یا به اصطلاح جوش می دهند لوله های بدست آمده از این روش قیمتی مناسب تر داشته اما پایداری آنها تحت موقعیت پر فشار به اندازه روش اول نیست.
قالب گیری:
روش قالب گیری که روش رایجی نبوده، به این صورت است که مایع داغ را درون قالبها ریخته و به لوله تبدیل می کنند ،اطمینان این روش به اندازه روش اول(فولاد بدون درز) بوده و به آسانی در برابر ضربه ترک نمی خورند.
مزایای لوله های فولادی:
- مقاومت کششی بالا
- مقاومت فشاری بالا
- گستردگی سیستم های محافظت در برابر خوردگی
- امکان تولید وسیع با قطر و ضخامت مختلف
- افزایش تداوم با اتصالات جوشی
- معایب لوله های فولادی:
- امکان خوردگی خارجی
- امکان فرآیند الکترولیز
- فرآیند اتصال دادن نیازمند جوشکار ماهر است.
- به‌کارگیری سیستم‌های داخلی و خارجی محافظ زنگ‌زدگی بر قیمت آن می‌افزاید.
- ممکن است پوشش و دیوارها طی مرحله لوله‌کشی آب و فاضلاب توسط شخص ثالث آسیب ببیند.
لوله ها را می توان از نظر جنس، کاربرد و نحوه اتصالات به دسته های مختلفی تقسیم نمود، لوله هایی که در سیستم آبرسانی و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد به شرح ذیل می باشد:
لوله های گالوانیزه:
لوله های گالوانیزه خود به دو دسته تقسیم می شوند: لوله های فولادی گالوانیزه و لوله های آهنی گالوانیزه این دو نوع در بازار به لوله های آهنی سفید معروفند و عموماً بین این دو تفاوتی گذاشته نمی شود ،در صورتی که لوله های فولادی گالوانیزه در مقایسه با نوع آهنی آن سبک تر و براق تر هستند.
لوله های فولادی گالوانیزه:
لوله های فولادی گالوانیزه گاهی برای تخلیه فاضلاب لوازم بهداشتی کوچک به کار برده می شود ولی مورد استفاده اصلی آنها برای تهویه است . جنس این لوله ها از فولاد نرمی است که در ساختن آن ورقه فولاد را با فشار داخل قالب عبور داده درز آن را جوش می دهند و سپس آنها را جهت افزایش مقاومت در برابر اسیدها و زنگ زدگیها در یک وان آبکاری روی اندود (گالوانیزه) می کنند.
این نوع لوله ها نسبت به نوع آهنی در برابر اسیدها مقاومت کمتری دارند و کلیه اسیدهایی که برای چدن مضر می باشند فولاد گالوانیزه را هم خراب می کنند.
لوله های آهنی گالوانیزه:
جنسلوله های آهنی گالوانیزه از آهن سفید نورد شده است که درز آن توسط دستگاه های درز جوش بهم جوش داده می شود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو می برند. به همین علت آنها را لوله های با درز نیز می گویند.
این نوع لوله ها از رنگ تیره و خاکستری شان شناخته می شوند و عموماً به دو صورت سبک و متوسط تولید می شوند.
کلیه لوله های فولادی و آهنی گالوانیزه در شاخه های ۶ متری و دو سر دنده تا ۸ اینچ تولید می گردند. قطر این لوله ها معمولاً قطر اسمی است که بزرگتر از قطر داخلی و کوچکتر از قطر خارجی است.
همچنین در بازار، این محصولات را بر اساس نمره می شناسند. لوله های گالوانیزه نیز به وسیله دنده پیچی به یکدیگر وصل و توسط مواد مناسب آب بندی می شوند.
قابل ذکر است از اتصال به روش جوشکاری باید پرهیز نمود زیرا بر اثر حرارت ناشی از جوشکاری و سوختن روکش گالوانیزه (آلیاژ روی) دود غلیظ و سفیدی تولید می شود که محیط کار را آلوده می نماید و تنفس آن ایجاد مسمومیت می گردد و موجب آسیب دیدن دستگاه تنفسی می شود.
منبع: looleh.ir